تعیین ارزش اقتصادی آب در زراعت سیب زمینی شهرستان همدان (دشت بهار)

بخش کشاورزی در حال حاضر عمده¬ترین مصرف¬کننده آب در بین بخش¬های مختلف اقتصادی ایران محسوب می¬گردد. بنابراین لازم است که در راستای بهره¬گیری مطلوب از نهاده آب راه¬کارهای علمی و مدیریتی مناسب در نظر گرفته شود. یکی از راه¬کارهای تأثیرگذار و مهم، تعیین قیمت واقعی برای آب کشاورزی می¬باشد. بنابراین این پژوهش با هدف برآورد ارزش اقتصادی نهاده آب از دیدگاه تقاضاکننده (ارزش تولیدنهایی) با استفاده از برآورد تابع تولید محصول سیب زمینی در سال زراعی 1392 – 1391 انجام گردید. اطلاعات مورد نیاز تحقیق از تعداد 94 سیب زمینی کار دشت بهار در استان همدان جمع¬آوری شد. نتایج برآورد تابع تولید کاب – داگلاس سیب زمینی نشان داد که نهاده¬های آب، سطح زیر کشت، کود حیوانی، کارکرد ماشین¬آلات، نیروی کار و بذر مصرفی متغیرهای تأثیرگذار بر تولید سیب زمینی می¬باشد. مقدار کشش تولید نهاده آب نسبت به تولید سیب¬زمینی نشان داد که در صورت افزایش یک درصد در میزان مصرف آب، مقدار تولید 145/0 درصد افزایش می¬یابد. تابع تقاضای نهاده آب نیز نشان داد که قیمت آب، قیمت زمین، قیمت کارکرد ماشین¬آلات و قیمت محصول از جمله متغیرهای تأثیرگذار بر مصرف نهاده آب در تولید سیب زمینی هستند. کشش قیمتی تقاضای آب نیز برابر 151/0 – می¬باشد که نشان از کم کشش بودن قیمت نهاده آب نسبت به مصرف آن دارد. نتایج تحقیق نشان داد که ارزش اقتصادی هر متر مکعب آب در تولید سیب زمینی معادل 3003 ریال می¬باشد که این مقدار از ارزش بازاری آب (1200 ریال) در منطقه مورد مطالعه زیادتر می¬باشد. لذا اختلاف موجود نشان می¬دهد که از این نهاده به صورت بهینه استفاده نمی¬شود. بنابراین، اصلاح تدریجی قیمت آب نسبت به قیمت موجود، می¬تواند منجر به مصرف بهینه آن در کشت محصول سیب زمینی گردد.